Jak dbać o higienę jamy ustnej niemowlaka

Zdrowie i pielęgnacja

Jak dbać o higienę jamy ustnej niemowlaka

Nazwą próchnica wczesna określa się występowanie zmian próchnicowych u dzieci do 3 roku życia. Charakteryzuje się ona wczesnym, tuż po wyrznięciu zębów mlecznych, pojawieniem się zmian próchnicowych na wielu powierzchniach zębów, gwałtownym przebiegiem, doprowadzającym w krótkim czasie do znacznej utraty korony zęba, chorób miazgi i zmian tkanek okołowierzchołkowych [4].

Dlaczego próchnica? Na jej pojawienie się wpływ mają zarówno nawyki żywieniowo – higieniczne, jak i wiele czynników związanych ze środowiskiem bytowania dziecka. 

Dziecko, rodząc się, ma niezakażoną bakteriami jamę ustną. Kolonizacja następuje w późniejszym okresie życia w wyniku bezpośredniego kontaktu z drobnoustrojem.  To bakterie (a dokładnie Streptoccocus mutans sobrinus) uznawane są za inicjatorów procesu próchnicotwórczego- dziecko musi się nimi zakazić, a potem dać im dobre środowisko rozwoju w jamie ustnej.

Na skutek nieprawidłowych nawyków, np. używania przyborów dziecka (oblizywanie smoczka, łyżeczki), następuje transmisja bakterii próchnicotwórczych pochodzących z jamy ustnej matki/ojca/opiekuna. Przy częstym dowozie węglowodanów i braku higieny jamy ustnej próchnica może rozwinąć się niemal bezpośrednio po wyrznięciu pierwszych zębów. Węglowodany to nie tylko słodycze- jak się wielu osobom wydaje. Cukry występują w wielu produktach- sokach, kaszce, owocach. Tak więc mimo, że niemowlak słodyczy nie je, próchnicę mieć może.

JAK DBAĆ O HIGIENĘ JAMY USTNEJ DZIECKA:

O jamę ustną powinniśmy dbać od urodzenia dziecka. Zabiegi higieniczne w bezzębnej jamie ustnej dziecka należy wykonywać jałowym gazikiem, nasączonym przegotowaną wodą. Po wyrznięciu pierwszego zęba dwa razy dziennie należy oczyszczać dziąsła i zęby szczoteczką oraz pastą przeznaczoną dla niemowląt. Po wyrznięciu wszystkich zębów mlecznych najlepiej czyścić je po każdym słodkim posiłku. Pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym dziecka powinna nastąpić zaraz po wyrznięciu się pierwszych zębów, tj. między 6 a 12 miesiącem życia. Jest to nie tylko badanie stomatologiczne, ale również udzielanie praktycznych wskazówek matkom odnośnie właściwej pielęgnacji jamy ustnej dziecka

Mam dla Was też kilka faktów, zaczerpniętych bezpośrednio z publikacji naukowych (na końcu podałam źródło):

  • Zasiedlenie jamy ustnej przez bakterie próchnicotwórcze już w 1. roku życia jest najlepszym czynnikiem prognostycznym próchnicy w wieku późniejszym. Przytoczone wyniki badań wyraźnie wskazują, że wczesne zakażenie bakteriami z grupy Streptoccocus mutans jest istotnym czynnikiem ryzyka dla przyszłego rozwoju próchnicy.
  • Głównym źródłem nabycia infekcji przez niemowlęta są ich opiekunowie, głównie matki (transmisja pionowa)- Otóż, wykazano podobieństwo cech bakterii wyizolowanych od matek i ich dzieci. Na skutek nieprawidłowych nawyków- używanie/oblizywania przyborów dziecka, smakowania (sprawdzania temperatury) tą samą łyżeczką potraw dziecka !!!, następuje przeniesienie bakterii próchnicotwórczych.
  • Mimo że sam dowóz węglowodanów nie powoduje choroby próchnicowej, to działając łącznie z bakteriami istotnie wpływa na ich akumulację oraz na rozwój i przebieg choroby. U dzieci z próchnicą pojawiającą się w okresie wczesnego dzieciństwa wykazano związek częstej i przedłużonej konsumpcji cukrów zawartych w pokarmach płynnych. Mleko lub inne płyny ssane z butelki gromadzą się w rejonach jamy ustnej mniej eksponowanych na przepływ śliny, zwłaszcza na powierzchniach wargowych zębów siecznych górnych i w tych miejscach najwcześniej rozwija się próchnica.
  • Dane z piśmiennictwa wskazują na istotny związek sposobu karmienia z występowaniem próchnicy wczesnej. Zaobserwowano również, że istotnym czynnikiem rozwoju próchnicy jest zbyt krótkie i przedłużone karmienie piersią  (krócej niż 6 miesięcy i dłużej niż 12 miesięcy).
  • W  badaniach wykazano, że czynnikami wyraźnie związanymi z próchnicą były m. in. wiek, w którym rozpoczęto szczotkowanie zębów i pomoc w oczyszczaniu uzębienia u starszego dziecka. Jeśli rozpoczynano szczotkowanie uzębienia po 12 miesiącu życia dziecka, ryzyko wystąpienia próchnicy było 1,7 razy większe, niż kiedy zabiegi wykony- wano przed upływem pierwszego roku życia.
  • U dzieci ze złą higieną ryzyko wystąpienia próchnicy było ponad 11 razy większe niż u dzieci z właściwą higieną. U dzieci wolnych od próchnicy rozpoczynano szczotkowanie uzębienia średnio po 5,8 miesiącach od wyrznięcia zębów (z maksimum 18 miesięcy), a dla dzieci z próchnicą wartość ta wynosiła 9,8 miesięcy (z maksimum 31 miesięcy).
  • Po wyrznięciu zębów przednich w szczęce i żuchwie, karmienie piersią lub butelką jest uzupełniane bardziej stałym pożywieniem, które zawiera skrobię i sacharozę, stanowiąc substrat dla bakterii próchnicotwórczych. Dosładzanie pożywienia lub podawanie słodkich napojów w butelce zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy.

  • Z punktu widzenia zapobiegania próchnicy należy odzwyczajać dzieci od 1. roku życia od picia z butelki i wprowadzać picie z kubka, co skraca czas kontaktu pożywienia z zębami.
  • Wiele prac poświęcono badaniom nad związkiem między stosowaniem „uspokajaczy” u dzieci a występowaniem próchnicy. Z przeglądu piśmiennictwa na ten temat nie wynika silny i stały związek. Prawdopodobnie jest to związane z używaniem określenia „uspokajacz” w różnym znaczeniu, np. jako słodzony smoczek, słodzony napój w butelce, miniaturowy pojemnik ze smoczkiem (dinky) z napojem do ciągłego popijania.

 

  • Mniejsza ekspozycja w czasie cesarskiego cięcia na drobnoustroje pochodzące od matki może powodować przyspieszenie początku zasiedlania jamy ustnej dziecka bakteriami S.mutans, a tym samym większą podatność na próchnicę, co także znalazło potwierdzenie w badaniach

jak dbać o higienę jamy ustnej niemowlakaNajważniejszym autorytetem medycznym dla rodziców nowonarodzonego dziecka jest lekarz pediatra. We wczesnych latach rozwoju kontakt z pediatrą jest bardzo częsty, stąd pierwsze profesjonalne informacje dotyczące higieny jamy ustnej dziecka, odpowiedniej diety oraz konieczności eliminacji szkodliwych dla uzębienia nawyków powinny być przekazane na tychże wizytach. Sami byliśmy już u wielu pediatrów- niestety nikt nie udzielił nam takich informacji.

Obecnie korzystamy ze szczoteczki do zębów na palec od Canpol babies oraz zestawu do nauki mycia zębów Babydream. Do tego pasta od pierwszego ząbka Elmex. Na start- zupełnie wystarczający komplet.

higiena jamy ustnej niemowlaka

 

 

Źródło:

  1. Joanna Szczepańska, Beata Szydłowska, Beata Lubowiedzka, Elżbieta Pawłowska “Analiza czynników ryzyka występowania choroby próchnicowej u 3-letnich dzieci”;
  2. Barbara Adamowicz-Klepalska1, Maria Wierzbicka2, Izabela Strużycka, “Założenia i cele zdrowia jamy ustnej w kraju na lata 2006-2020”;
  3. Urszula Kaczmarek “Aspekt bakteryjny próchnicy zębów mlecznych”;
  4. Iwona Grzesiak, Urszula Kaczmarek “Wiedza prozdrowotna matek i świadomość stanu uzębienia ich dzieci w wieku do 3 lat”;
  5. Izabela Strużycka1, Agata Małkowska2, Janina Stopa “Efektywne sposoby promocji zdrowia jamy ustnej”.

 

 

3 komentarze

  1. Lena

    31 sierpnia 2016 at 12:05

    U mojej córeczki jakakolwiek higiena jamy ustnej graniczy z cudem 🙁 Ale nie poddajemy się i jesteśmy dobrej myśli, że w końcu się uda 🙂

    1. Izabela

      31 sierpnia 2016 at 15:03

      U nas wszystkie szczoteczki nadal są gryzaczkami. Nawet podczas mycia- synek zamyka buzię i gryzie wkładany przedmiot. Mimo to, zawsze chociaż przez chwilę zawsze uda mi się szczotkować ząbki i tego się trzymamy 🙂 Myślę, że i u Was się uda:)

  2. paolina paolina

    28 sierpnia 2016 at 21:46

    Dobry artykuł!
    Od pierwszych dni życia mylam synkowi jame ustną, a teraz gdy ma ząbki to już używamy pasty. Nie mamy problemu z myciem zębów bo jest nauczony od samego początku 🙂 .

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *